Hoàng cầm là một vị thuốc thông dụng, hiện nay chưa thấy ở nước ta, nhưng vì có người nhận nhầm một số cây khác ở ta làm hoàng cầm chú ý di thực. Hoàng = vàng, cầm = kiềm (vàng sẫm) vì vị thuốc có mầu vàng sẫm.

Hoàng cầm là một loại cỏ sống dai, cao 20-50cm, có rễ phình to thành hình chùy, mặt ngoài màu vàng sẫm bẻ ra có màu vàng. Thân mọc đứng, vuông, phân nhánh, nhẵn hoặc có lông ngắn. Lá mọc đối, cuống rất ngắn, hoặc không cuống; phiến lá hình mác hẹp, hơi đầu tù, mép nguyên, dài 1.5-4cm, rộng 3-8mm hoặc 1cm, mặt trên màu xanh sẫm, mặt dưới xanh nhạt. Hoa mọc thành bông ở đầu cành, màu lam tím. Cánh hoa gồm 2 môi, 4 nhị (2 nhị lớn dài hơn tràng) màu vàng, bầu có 4 ngăn.

Trong đông y: Hoàng cầm là một vị thuốc mát chữa sốt, chữa cảm mạo, ho cảm, cầm máu, kinh nguyệt quá nhiều. Theo tài liệu cổ: Hoàng cầm vị đắng tính hàn, vào 5 kinh tâm, phế, can, đởm và đại tràng. Có tác dụng tả phế hỏa, thanh thấp nhiệt. Dùng chữa hàn nhiệt vãng lại, phế nhiệt sinh ho, tả lỵ đau bụng, thấp nhiệt da vàng, đầu nhức, mắt đỏ, đau, động thai. Liều dùng mỗi ngay 6-15g sắc với nước chia 3 lần uống trong ngày. 

Hiện nay đã có nhiều nghiên cứu khoa học như tại Sở KH & CNSH, ĐH Konkuk, Seoul Hàn Quốc chứng minh chiết xuất Wogonin (một hợp chất flavonoid) chiết xuất từ Hoàng cầm  và được biết đến như một phối tử thụ thể benzodiazepine với các hiệu ứng giải lo âu. Nhiều nghiên cứu gần đây đã chứng minh rằng wogonin điều biến mạch, phổ biến vũ khí, xâm lược, và tiến bộ khối u trong các mô ung thư khác nhau tiếp tục khám phá cơ chế hoạt động của wogonin trên tế bào ung thư cổ tử cung có chứa hoặc thiếu u nhú ở người (HPV) DNA. Wogonin là gây độc tế bào với HPV 16 (+) các tế bào ung thư cổ tử cung, Siha và CaSki, nhưng không cho các tế bào HPV âm tính. Nghiên cứu đã  chứng minh rằng wogonin gây ra apoptosis (sự chết tế bào) do ức chế sự biểu hiện của các gen gây ung thư của virus E6 và E7 trong ung thư cổ tử cung CaSki và Siha tế bào HPV nhiễm wogonin có hiệu quả thúc đẩy quá trình apoptosis bởi downregulating E6 và E7 biểu thức và thúc đẩy quá trình apoptosis nội tại trong các tế bào ung thư cổ tử cung của con người. Hiệu quả này càng được tăng cường khi Hoàng cầm phối hợp với vị thuốc chính là trinh nữ hoàng cung giúp ức chế sự phát triển của tế bào khối u, kết hợp cùng các thảo dược khác như: hoàng kỳ, khương hoàng giúp điều trị các bệnh lý về buồng trứng tử cung như: u xơ tử cung, u nang buồng trứng, tăng cường sức khỏe buồng trứng tử cung.