Đề kháng Insulin – nguyên nhân gây đa nang buồng trứng

Hội chứng đa nang buồng trứng là tình trạng rối loạn nội tiết thường gặp ở phụ nữ, được đặc trưng bằng tình trạng cường androgen (rậm lông, trứng cá, tăng tiết bã nhờn…), vô sinh do không phóng noãn. Tỉ lệ hội chứng đa nang buồng trứng có thể đạt tới 12% phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Các triệu chứng ở bệnh nhân có hội chứng đa nang buồng trứng là hậu quả của sự đề kháng insulin. Mặt khác về lâu dài, sự đề kháng insulin cũng gây ra nhiều biến chứng khác như đái tháo đường, rối loạn lipid máu và nặng nề hơn là bệnh tim mạch. Vì vậy, việc phát hiện tình trạng kháng insulin máu rất có ý nghĩa trong dự phòng các biến chứng về sau ở bệnh nhân đa nang buồng trứng.

Đề kháng insulin (IR) là gì?

Insulin là hormone sản xuất bởi các tế bào beta của tuyến tụy, được giải phóng vào dòng máu và đi khắp cơ thể. Insulin là một hormone quan trọng, thực hiện nhiều chức năng trong cơ thể nhưng chủ yếu được biết đến với vai trò điều hòa glucose. Insulin được bài tiết sau mỗi bữa ăn để giúp vận chuyển glucose vào các tế bào của cơ thể, tạo ra năng lượng. Trong những trường hợp bình thường, insulin đảm bảo việc chuyển giao hiệu quả của glucose từ máu vào cơ thể. Insulin cũng đảm nhận như là một tín hiệu để cho gan sản xuất hoặc ngưng sản xuất glucose. Nếu mức độ glucose trong tế bào là đủ, nồng độ insulin giảm, báo hiệu gan để làm chậm sản xuất glucose. Ngược lại, nếu tế bào cơ thể không nhận được đủ lượng đường, nồng độ insulin sẽ tăng lên, báo hiệu gan để sản xuất số lượng lớn glucose. Kháng insulin (còn được gọi là Hội chứng X) là sự giảm nhạy cảm của insulin với cơ quan đích dẫn đến giảm chức năng của insulin trong cơ thể.

Đề kháng insulin và hội chứng đa nang buồng trứng

Mặc dù có nhiều nguyên nhân gây hội chứng đa nang buồng trứng nhưng nguyên nhân gốc rễ là do sự đề kháng insulin hay do hội chứng trao đổi chất. Nguyên nhân này có thể là do chế độ ăn uống nhiều Carbohydrates. Trong khi hầu hết những người bị đa nang buồng trứng là những người thừa cân nhưng những người gầy cũng có nguy cơ đối mặt với bệnh buồng trứng đa nang. Nếu cơ thể không cân đối, vòng 2 lớn và mất cân đối so với các phần còn lại của cơ thể là đặc trưng của hội chứng chuyển hóa gây ra bởi sự đề kháng insulin.

Đa nang buồng trứng là sự mất cân bằng nội tiết tố liên quan đến cách cơ thể xử lý insulin sau khi nó đã được sản xuất bởi tuyến tụy để điều tiết lượng đường trong máu (glucose).

Kháng insulin có thể gây ra đa nang buồng trứng theo hai cách

Kháng insulin làm giảm độ nhạy insulin của thành thế bào. Bình thường, glucose đi qua thành tế bào để được chuyển đổi thành năng lượng nhờ sự giúp đỡ của insulin. Nhưng vì các thành tế bào đã bị giảm sự nhạy cảm với insulin, nên quá trình kháng insulin không có hiệu quả. Glucose bị đẩy ngược ra khỏi thành tế bào, thay vì được insulin chuyển đổi thành năng lượng. Glucose còn lại trong dòng máu, gây ra tình trạng tăng lượng đường trong máu, được đưa đến gan. Khi đó, đường được chuyển đổi thành chất béo và được lưu trữ thông qua dòng máu đi khắp cơ thể. Quá trình này có thể dẫn đến tăng cân và béo phì – yếu tố quan trọng trong việc gây ra hội chứng đa nang buồng trứng.

Đề kháng insulin làm tăng lượng insulin trong máu. Lối sống không lành mạnh và điều kiện di truyền làm cho tuyến tụy sản xuất thừa insulin. Các tế bào lần lượt bị giảm độ nhạy, bị áp đảo bởi insulin dư thừa và tạo ra các mức độ hormone không cân bằng trong những người bị đa nang buồng trứng. Dư thừa insulin kích thích buồng trứng sản xuất nhiều hormone nam testosterone hơn, có thể ngăn chặn sự rụng trứng hàng tháng, gây vô sinh. Quá nhiều insulin cũng làm chuyển đổi của nội tiết tố androgen (kích thích tố nam) estrogen (hormone nữ), làm xáo trộn sự cân bằng tinh tế giữa hai loại nội tiết tố này và có một ảnh hưởng trực tiếp đến tăng cân và sự hình thành của nang hoặc u nang trong buồng trứng.

Bây giờ chúng ta biết rằng đây là lý do chính đằng sau hội chứng buồng trứng đa nang – trong 70% các trường hợp. Cách giải quyết tốt nhất là cả nam giới và phụ nữ cần có một chế độ ăn uống và tập luyện để các tế bào lấy lại được độ nhạy cảm insulin.